Robienie zakupów to bardzo przyjemne zajęcie. Lubimy wybierać różne produkty, przyglądać się im i na końcu oczywiście za nie zapłacić. Co jednak w momencie, kiedy kupowanie staje się naszym nałogiem, tak jak palenie papierosów? Wówczas możemy mówić o zakupoholizmie, który często bywa groźne nie tylko dla naszego zdrowia, ale też dla naszego portfela. Skąd to się bierze i jak z tym walczyć?
Czym jest zakupoholizm?
Zakupoholizm możemy podsumować krótko, jako nałogowe nabywanie nowych rzeczy. Jest ono jednym z uzależnień behawioralnych. Wśród niepokojących zachowań możemy wymienić niekontrolowane dokonywanie zakupów, uleganie promocjom, kupowanie rzeczy totalnie niepotrzebnych, tylko dlatego że mieliśmy zły humor lub były one objęte rabatem.
Problem ten może być połączony z innym zaburzeniem zachowania, takim jak zbieractwo. Jednak nie jest to oczywiście konieczne. Zakupoholizm zwykle występuje u kobiet, a pierwsze objawy obserwuje się już w bardzo młodym wieku.
Kompulsywne kupowanie ma służyć przede wszystkim zaspokajaniu innych potrzeb. Głównie jest to potrzeba bliskości, która pojawia się u osób samotnych. Wówczas szukamy ukojenia w zakupach. Uzależnienie to może dotknąć również osoby, które są niedowartościowane i mają niską samoocenę. Wówczas zakupoholizm rozładowuje stres, napięcie i poprawia nastrój. Robienie zakupów może być także nagrodą.
Jakie są objawy zakupoholizmu?
Główny objaw to oczywiście nadmierne robienie zakupów. Jednak nie wygląda to tak samo, jak u zwykłych konsumentów. Niepokojące może być na przykład spędzanie praktycznie całego wolnego czasu w galerii handlowej, lub w sklepach online. Zainteresowanie zakupami może wtedy powodować zaniedbanie innych obowiązków. Osoba, która ma problem z kompulsywnym kupowaniem, z reguły bardzo dokładnie planuje zakupy – niczym najpiękniejszy wyjazd na wakacje. Przygotowuje się do tego naprawdę starannie, dokładnie wszystko przeglądając wcześniej.
Innym objawem jest tak że kupowanie danej rzeczy, nawet jeżeli taką samą mamy już w domu. Wówczas można mieć na przykład 5 takich samych kubków i 3 tostery, które tak naprawdę nie są potrzebne. Warto także zwrócić uwagę, kiedy zakupy stają się sposobem na poprawienie humoru, a zaraz po nich pojawia się poczucie winy lub wstyd.
Żeby sprawdzić, czy cierpimy na zakupoholizm, warto zadać sobie kilka pytań. Wystarczy się zastanowić, czy zakupy traktujemy jako sposób na przykry nastrój i jego poprawę, czy często wydajemy pieniądze na zakupy, których nie potrzebujemy. Kolejną kwestią jest sam fakt spędzania czasu na myśleniu o tym, co by się chciało kupić. Jeżeli na te pytania odpowiesz sobie pozytywnie, to wówczas możesz mieć problem z nałogiem kupowania. Może to nieść za sobą wiele negatywnych skutków.
Skutki zakupoholizmu
Pozornie wydaje nam się że zakupoholizm jest niegroźny, w końcu jest to tylko wydawanie pieniędzy, które zdarza się każdemu. Nie jest jednak całkowita prawda, ponieważ zakupoholizm jest uzależnieniem, a ono w każdej formie jest niebezpieczne.
Zakupoholizm może przyczynić się do izolacji od rodziny lub znajomych, z powodu na przykład kłótni o pieniądze. Myśląc ciągle o zakupach możemy zaniedbywać swoje obowiązki zawodowe, i całe życie podporządkowywać pod chodzenie na zakupy. Czasami nawet może dojść do tego, że mamy problemy z opłaceniem rachunków, kiedy wydajemy na zakupy zdecydowanie za dużo. Pojawiają się również wahania nastroju, kiedy nie mamy pieniędzy na zakupy lub nie możemy na nie pójść. Skrajny zakupoholizm może być nawet motywem do kradzieży.
W momencie kiedy mamy problem z kompulsywnymi zakupami powinniśmy udać się do specjalisty, ponieważ jest to uzależnienie behawioralne, które można bez problemu leczyć. Jednak wówczas trzeba przygotować się na szereg zmian, jakie pojawią się w naszym życiu.
Jak sobie radzić z zakupoholizmem?
Dobrą radą, aby spróbować poradzić sobie z tym uzależnieniem, jest stworzenie listy zakupów przed każdym wyjściem do sklepu. Jest niezwykle istotne skrupulatne jej przestrzeganie i nie kupowania niczego, czego na niej nie ma. Na zakupy powinno wybierać się bez kart kredytowych oraz debetowych, tylko z odliczoną dokładnie liczbą pieniędzy, które powinniśmy wydać. Na większe zakupy warto wybierać się w towarzystwie drugiej osoby, która pomoże nam w ograniczeniu zakupów. Jeżeli oczywiście to nie pomoże warto wybrać się do psychoterapeuty. Wdroży odpowiednią terapię, która na pewno pomoże.
